لب شکری
لب شکری یا شکاف کام یکی از عارضه‌هایی است که ممکن است نوزاد شما با آن متولد شود. به طور معمول اجزای صورت یک جنین به صورت جداگانه رشد می‌کنند و بعد به هم می‌پیوندند. چنانچه این پیوند به درستی اتفاق نیفتد ممکن است مشکلاتی مانند شکاف در برخی قسمت‌ها مانند لب یا سقف دهان ایجاد شود. خوشبختانه امروزه روش‌های درمانی متنوعی برای این مشکل به کار گرفته میشود. اما در مرحله اول شناخت این عارضه و نحوه برخورد با آن بسیار مهم خواهد بود. از این رو تصمیم داریم تا در این عنوان به صورت کامل و جامع در مورد لب شکری و روش‌های درمان آن صحبت کنیم.
لب شکری یا شکاف کام چیست؟
در برخی مواقع ممکن است عارضه لب شکری که با عنوان لب خرگوشی یا شکاف لب نیز شناخته میشود، با شکاف کام اشتباه گرفته شود. در صورتی که این دو، عارضه‌هایی متمایز از یکدیگر هستند. شکاف لب یک بریدگی کوچک است که در قسمت رنگی لب تا جدا شدن کامل لب بالایی که میتواند به سمت بالا و داخل بینی کشیده شود، ایجاد میشود. این بریدگی میتواند یک طرف دهان یا هر دو طرف را تحت تاثیر قرار دهد و میتواند حتی به داخل بینی هم کشیده شود. این عارضه همچنین میتواند بر لثه ای که دندان‌ها از آن بیرون می‌‌آیند، تأثیر بگذارد.
در مقابل شکاف کام، شکافی در سقف دهان است. پشت کام (به سمت حلق) را کام نرم و قسمت جلویی (به سمت لب‌ها) را کام سخت می‌‌گویند. شکاف میتواند بر کام نرم یا هر دو کام نرم و سخت تاثیر بگذارد. گاهی اوقات نوزادی که شکاف کام دارد ممکن است فک پایین کوچکی داشته باشد و اختلالاتی در تنفس او مشاهده شود.
هر دوی این مشکلات در دوران جنینی و در شکم مادر اتفاق می‌افتند. یک نوزاد ممکن است با شکاف کام، لب شکری و یا هر دوی آن‌ها متولد شود. روش‌های جراحی میتواند در درمان این مشکل موثر باشد.
علت شکاف کام و شکاف لب
به طور معمول علت صد در صد قطعی برای ابتلا به این عارضه در نوزادان وجود ندارد. به طور کلی ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی میتواند این عارضه را ایجاد کند. به طور کلی پزشکان معتقدند که اگر خواهر یا برادر، والدین یا خویشاوندان نوزاد این مشکل را داشته باشند، احتمال بروز شکاف در نوزاد تازه متولد شده بیشتر است. استفاده از دارو‌های ضد تشنج، دارو‌های آکنه حاوی آکوتان و متوترکسات، دارویی که معمولا برای درمان سرطان، آرتریت و پسوریازیس استفاده میشود، میتواند بروز این مشکل را در نوزاد بیشتر کند. علاوه بر این سیگار کشیدن و دیابت نیز میتواند بر بروز شکاف کام یا لب شکری تاثیر بگذارند.
مشکلات شکاف کام یا لب شکری
علائم این بیماری به وضوح بر روی چهره نوزاد قابل مشاهده است. علاوه بر علائم ظاهری، کودک ممکن است مشکلاتی را در اثر آن تجربه کند. این کودکان اغلب در غذا خوردن و صحبت کردن مشکل دارند و ممکن است به صورت پیاپی دچار عفونت گوش شوند. در زیر برخی از مشکلاتی را که کودک مبتلا به شکاف کام یا لب شکری با آن مواجه میشود عنوان می‌کنیم.
- مشکلات خوردن: در کودکان مبتلا به شکاف کام مایعات و غذا ممکن است به بینی راه پیدا کنند. خوشبختانه برای کمک به این نوزادان شیشه‌های شیر و نوک سینه‌های مصنوعی برای کمک به هدایت خوراکی به معده طراحی شده است که می‌توان از آن استفاده کرد.
- عفونت گوش و مشکلات شنوایی: این کودکان بیشتر در معرض تجمع مایع در گوش میانی هستند و به همین علت ممکن است مدام دچار عفونت گوش شوند. لوله‌های مخصوصی وجود دارد که میتواند به تخلیه مایع درون گوش کودک کمک کند.
- مشکلات گفتاری: صدای این کودکان در زمان حرف زدن به خوبی منتقل نمی شود، صدا ممکن است صدای بینی به خود بگیرد و گفتار ممکن است به سختی قابل درک باشد.
- مشکلات دندانی: این کودکان بیشتر دچار مشکلات دندانی هستند و مدام نیاز به رسیدگی یا ارتودنسی دارند.
چه تعداد از نوزادان شکاف کام یا لب دارند؟
تعداد کودکان متولد شده با لب شکری یا شکاف کام، کم نیست. به طور کلی از هر ۷۰۰ نوزاد در سراسر جهان یک نوزاد با شکاف متولد میشود. از این تعداد، حدود 45 درصد دچار شکاف کام، 24 درصد به تن‌هایی لب شکری و 31 درصد شکاف کام و لب خواهند داشت. شکاف دو طرفه لب کمترین میزان را به خود اختصاص می‌دهد که حدود 9 درصد از کل مبتلایان را شامل میشود. بنابراین اگر نوزاد شما به این عارضه مبتلا شده است، شما تنها نیستید و افراد زیادی در سراسر جهان این مشکلات را تجربه می‌کنند.
تشخیص لب شکری و شکاف کام
خوشبختانه شکاف‌های د‌هانی در دوران بارداری با سونوگرافی قابل تشخیص هستند. همچنین در برخی موارد ممکن است بعد از تولد نوزاد بتوان آن را تشخیص داد. با این حال، گاهی اوقات انواع خاصی از شکاف کام ممکن است تا اواخر زندگی تشخیص داده نشود. پس از تشخیص وجود این عارضه بهتر است با مشورت بهترین جراح سانترال لب در تهران برای درمان آن اقدام کرد تا کودک در ادامه روند رشد خود مشکلی نداشته باشد.
درمان شکاف کام و لب شکری
درمان لب شکری معمولا با انجام یک یا دو عمل جراحی قابل پیگیری است. جراحی اولیه معمولاً تا زمانی که نوزاد 3 ماهه است انجام میشود و بعد از آن در صورت نیاز می‌توان اعمال دیگری انجام داد. اما به طور کلی مراحل درمان آن پیچیده نیست.
در مورد شکاف کام شرایط کمی سختتر است. کودک ممکن است تا 18 سالگی نیاز به مراقبت و جراحی داشته باشد. اولین جراحی در زمان 6 تا 12 ماهگی نوزاد انجام میشود. این جراحی به کم شدن تجمع مایع در گوش نوزاد کمک میکند و باعث بهبود رشد استخوان‌ها و دندان‌ها میشود. حدود 20 درصد از کودکان بعد از جراحی به گفتار درمانی نیاز دارند تا بتوانند راحتتر صحبت کنند.
هر شکافی در هر کودک منحصر به فرد است، بنابراین مسیر درمان دقیق متفاوت خواهد بود. این مشکل ممکن است شامل جراحی بیشتر برای کمک به مشکلاتی مانند تکلم و رشد دندان‌های بالغ باشد. همچنین ممکن است شامل گفتار درمانی، کمک به شنوایی، کار‌های ارتودنسی و غیره باشد.
انواع جراحی شکاف کام و شکاف لب
ممکن است جراحی‌های متنوعی برای درمان این عارضه‌ها مورد استفاده قرار بگیرد. برخی از این انواع عبارتند از:
- جراحی گفتار: کودکان حتی پس از ترمیم و درمان کام ممکن است دچار مشکلات گفتاری شوند. اگر مشکل با گفتاردرمانی حل نشود، ممکن است نیاز به جراحی دیگری برای بهبود گفتار کودک باشد.
- پیوند استخوان آلوئولار: پزشکان ممکن است از مقدار کمی استخوان از لگن برای ترمیم شکاف یا بریدگی لثه و حمایت از دندان‌های دائمی استفاده کنند. این جراحی برای کودکان 7 تا 9 سال انجام میشود.
- جراحی بینی: لب شکری نیز بر ظاهر بینی تاثیر می‌‌گذارد، بنابراین برخی از کودکان ممکن است نیاز به جراحی بینی داشته باشند.
جراح لب شکری یا شکاف کام کیست؟
زمانی که برای درمان اقدام می‌کنید، با این پرسش مواجه می‌شوید که چه کسانی می‌توانند به شما در این دوره کمک کنند.
- جراح پلاستیک برای ارزیابی محل جراحی کمک خواهد کرد.
- متخصص گوش و حلق و بینی برای ارزیابی مشکلات شنوایی و… نیاز است.
- یک جراح دهان و دندان برای تغییر مکان بخش‌های فک بالا در صورت نیاز به کار گرفته میشود.
- متخصص ارتودنسی به وضعیت قرارگیری دندان‌ها کمک میکند.
- یک گفتاردرمانگر برای بهبود گفتار با کودک همکاری کند.
سوالات متداول لب شکاف کام
- کدام یک از درمان‌های غیرجراحی به شکاف لب و شکاف کام کمک میکند؟ برخی از درمان‌های دیگر که پزشک ممکن است آن را پیشن‌هاد کند، گفتار درمانی و درمان ارتودنسی است.
- چرا دچار شکاف لب می‌‌شویم؟ شکاف لب یا کام زمانی اتفاق می‌‌افتد که ساختار‌هایی که لب یا کام بالایی را تشکیل می‌‌دهند، زمانی که نوزاد در رحم رشد میکند، به هم نپیوندند.
- چگونه از شکاف لب یا کام در نوزادان جلوگیری کنیم؟ تولد نوزادی با ناهنجاری‌های مادرزادی مانند شکاف لب یا شکاف کام غیرقابل پیشگیری است. با این حال اجتناب از مصرف سیگار، الکل و برخی دارو‌ها ممکن است خطر آن را کمتر کند.
- آیا لب شکری یا شکاف کام خود به خود از بین می‌رود؟ خیر این مشکلات بدون درمان از بین نمیرود.
- چه غذا‌هایی باعث ایجاد شکاف لب میشود؟ مصرف زیاد گوشت، پیتزا، حبوبات، سیب زمینی زیاد و می‌وه کم، با خطر بالاتر شکاف لب یا شکاف کام همراه بود.
سخن آخر
شکاف کام یا لب شکری مشکلاتی هستند که ممکن است هر نوزادی را در طول دوران جنینی درگیر کند. متاسفانه راهکاری برای پیشگیری از آن وجود ندارد اما روش‌های درمان آن زیر نظر متخصص قابل پیگیری هستند. الو پزشک بهترین متخصصان در این زمینه را به شما معرفی میکند و میتواند در کنار مجموعه دکتر گویا به شما مشاوره رایگان نیز ارائه دهد.