مشکلات تک فرزندی برای والدین چیست؟

چیزی که همواره در ذهن مردم از گذشته تا کنون نقش بسته این است که تک فرزندان معمولا بچه‌هایی لوس و ناتوان از نظر برخورد اجتماعی هستند. اما آیا این فرضیه واقعا درست است؟ در سال‌های اخیر جمعیت خانواده‌هایی با تنها یک فرزند افزایش یافته است و افراد به دلایل مختلف تصمیم به داشتن تنها یک فرزند می‌گیرند. طبق تحقیقات در سال 2015 تعداد خانواده‌های تک فرزند، نسبت به سه دهه قبل، حدود دو برابر شده بود. اگرچه با شرایط اقتصادی، اجتماعی و جمعیت روزافزون کره زمین، ممکن است انتخاب تک فرزندی توسط والدین منطقی به نظر برسد، اما در پس این مسئله مشکلاتی نیز وجود دارد که باید برای آن‌ها برنامه ریزی کرد. در این مقاله قصد داریم تا فواید و مشکلات تک فرزندی را با هم بررسی کنیم.

مشکلات تک فرزندی

لازم به ذکر است حتی بهترین روانشناس در تهران نیز معتقد است که تک فرزندی می‌تواند مشکلاتی را برای کودک و همچنین والدین به همراه داشته باشد همانطور که چند فرزندی نیز در شرایطی چالش برانگیز خواهد بود. به هر ترتیب خانواده‌ها باید در مورد معایب و مزایای هر کدام از این شرایط آگاهی داشته باشند تا بتوانند به صورت دقیق برای آیند برنامه ریزی کنند. در اینجا برخی از مشکلات تک فرزند بودن را عنوان می‌کنیم.

مرکز توجه بودن: طبق پژوهش‌های انجام شده، والدین ممکن است در هر زمینه ای از زندگی توجه خود را بر تک فرزند متمرکز کنند و بیش از حد از او محافظت کنند. این برخورد ممکن است محدود کننده به نظر برسد و زمینه ساز مشکلاتی در آینده شود. این مسئله همچنین می‌‌تواند توانایی فرد را برای امتحان کردن چیز‌های مختلف به تنهایی یا تجربه عواقب اعمالشان محدود کند.

نبود خواهر و برادر و عدم یادگیری مهارت‌های اجتماعی: مطالعات نشان می‌دهد، کودکانی که چند خواهر و برادر دارند در اوایل زندگی یاد می‌‌گیرند که با هم کنار بیایند. به گفته داگلاس داونی، استاد جامعه‌شناسی، رهبر این مطالعات، وقتی خواهر و برادر دارید، مهارت‌‌های حل تعارض، همدلی، نحوه پیدا کردن و حفظ دوستان و نحوه ابراز مثبت احساسات را می‌‌آموزید. شما می‌‌توانید این مهارت‌ها را با بازی با کودکان دیگر در زمانی که خیلی جوان هستید بیاموزید.

ثبات در ازدواج: به گفته داونی در ارائ‌های در سال 2013 که در انجمن جامعه‌شناسی آمریکا انجام شد، داشتن خواهر و برادر می‌‌تواند خطر طلاق را کاهش دهد. داونی گزارش می‌‌دهد که با هر خواهر و برادر، پویایی خانواده تغییر می‌‌کند و این بدان معناست که شما باید مهارت‌های بین فردی مانند صحبت کردن، در نظر گرفتن احساسات دیگران و مذاکره در تعارض را بیاموزید که می‌تواند در زمان ازدواج به شما کمک کند.

با همه این‌ها اگر یک والد یک فرزند هستید یا خودتان به عنوان تنها فرزند در خانواده زندگی می‌کنید، اجازه ندهید تک فرزند بودن باعث شود که احساس کنید در ازدواج یا از نظر اجتماعی شکست خورده اید. شما می‌‌توانید مهارت‌های لازم را از طریق تعاملات مختلف با همسالان و افراد در سنین مختلف بیاموزید.

مزایای تک فرزندی

تا به اینجا در مورد مشکلاتی که ممکن است برای والدینی که تصمیم به داشتن یک فرزند می‌گیرند، ایجاد شود صحبت کردیم. اما این تصمیم مطمئنا مزیت‌هایی را نیز به همراه خواهد داشت. در این در مورد فواید تک فرزندی نیز نکاتی را عنوان می‌کنیم تا بر اساس آن والدین بتوانند بهتر تصمیم بگیرند.

• بلوغ: تک بچه‌ها سطح بلوغ بالایی از خود نشان می‌‌دهند. تحقیقات نشان می‌‌دهد که این امر مربوط به کودکانی است که زمان قابل توجهی را با والدین و بزرگسالان خود می‌‌گذرانند و مانند بزرگسالان رفتار می‌‌کنند.
• هوش: تک بچه‌ها نمرات هوش و انگیزه بالایی از خود نشان می‌‌دهند. توجه بی‌وقفه‌ای که از والدین خود دریافت می‌‌کنند به آن‌‌ها کمک می‌‌کند تا باهوش‌تر و آگاهتر رشد کنند.
• تحصیلات: والدین تک فرزندان عموماً تحصیلات خوبی دارند و بنابراین به آموزش اهمیت زیادی می‌‌دهند.
• خلاقیت: بدون خواهر و برادری در اطراف، تک فرزندان زمان قابل توجهی را تنها می‌‌گذرانند. آن‌ها با اختراع بازی‌های جدید و دنیا‌های خیالی، دوستان و خواهر و برادر خود را سرگرم می‌‌کنند. در نتیجه، خلاقیت در آن‌ها افزایش پیدا می‌کند.
• عزت نفس: والدین تک فرزند تمام توجه، محبت و قدردانی خود را متوجه فرزندشان می‌‌کنند. این امر به کودکان مجرد کمک می‌‌کند تا به خود و اعتماد به نفس دست یابند.
• استرس کمتر: داشتن تنها یک بچه، مسلما استرس کمتری برای والدین به همراه خواهد داشت و این به داشتن خانواد‌های سالمتر کمک می‌کند.
• فشار مالی کمتر: افزایش نفرات باعث افزایش هزینه‌های زندگی و در نتیجه فشار بر والدین برای ساعات کاری بیشتر خواهد شد.

چگونه تک فرزند خود را تربیت کنیم؟

مهمترین نکته تک فرزندی، نحوه تربیت آن‌ها توسط والدین است. نکات زیر به شما به عنوان والدین در مورد تربیت کودکان کمک می‌کند.

تعاملات اجتماعی کودکان را تشویق کنید. تک بچه‌ها بیشتر وقت خود را صرف بازی خود یا با دوستان خیالی می‌‌کنند. این موضوع می‌‌تواند باعث شود که آن‌ها در تعاملات اجتماعی خود دچار مشکل شوند. از این رو، تشویق آن‌ها به شرکت در فعالیت‌های اجتماعی با همسالان خود و گذراندن وقت با فردی هم سن و سال خود حیاتی است.

از کنترل بیش از حد آن‌ها خودداری کنید. برای کودکان طبیعی است که به والدین خود تکیه کنند، اما وابستگی بیش از حد می‌‌تواند برای روان آن‌ها ناسالم باشد. بنابراین، یک قدم به عقب بردارید و اجازه دهید فرزندتان به طور مستقل با برخی مسائل کنار بیاید.

آن‌ها را به ابراز همدردی و مهربانی تشویق کنید. روابط خواهر و برادر منجر به رشد ارزش‌های انتقادی مانند همدلی و مهربانی می‌‌شود. والدین تک فرزند می‌‌توانند اطمینان حاصل کنند که با دادن فرصت‌هایی برای تجربه این فضیلت‌ها، چنین ارزش‌هایی را در فرزندان خود ایجاد کنند.

از تقویت کمال گرایی بپرهیزید. تک بچه‌ها تمایل دارند کمال گرا باشند. حتی ممکن است انتظار داشته باشند که دیگران از همان استاندارد‌ها پیروی کنند. از تقویت این کمال گرایی بپرهیزید. سعی کنید از بهبود یا دوباره کاری روی هر کاری که انجام می‌‌دهند اجتناب کنید و اجازه دهید اشتباه کنند و از آن‌ها درس بگیرند.

انتظارات غیرواقعی را کنار بگذارید. از آن‌ها انتظارات غیر واقعی و دست نیافتنی نداشته باشید. این ممکن است فشار بی موردی بر آن‌ها وارد کند و باعث استرس آن‌ها شود.

سوالات متداول در مورد تک فرزندی

1. آیا تک فرزندی بد است؟ بر اساس مطالعات مشخص شده است که تک فرزند‌ها نسبت به همسالان خود با خواهر و برادر بدتر نیستند. مطالعات نشان می‌‌دهند که تک‌فرزندان لوس نمی‌شوند. آن‌ها تنهاتر از کودکان دیگر نیستند و در واقع به اندازه کودکان با خواهر و برادر می‌توانند با دیگران دوست شوند.
2. آیا والدین تنها با داشتن یک فرزند شادتر هستند؟ تحقیقات نشان داده است که در حالی که داشتن یک فرزند با افزایش شادی همراه است، داشتن فرزند دوم با کاهش شادی برای مادران همراه است.
3. بهترین فاصله سنی بین بچه‌ها چیست؟ بر اساس یافته‌های مطالعه، آن‌ها پیشنهاد می‌‌کنند زمان مطلوب بین زایمان و باردار شدن مجدد 18 ماه با دامنه 12 تا 24 ماه است.

سخن آخر

در نهایت، تک فرزندی یا چند فرزند داشتن مزایا و معایبی دارد. مهم این است که بفهمیم چه نوع زندگی خانوادگی و آینده برای همه مناسب است. کودکان به والدین شادی نیاز دارند که خودشان را بشناسند و بر نوع زندگی روزمره که برایشان معنادارتر است، چنگ بزنند. مادری که خود را می‌‌شناسد، هدیه ای به فرزندانش است که با خرد، غرایز و روش‌های زندگی خود می‌‌آیند. برای دریافت اطلاعات می‌توانید از مشاوره رایگان مجموعه الو پزشک و دکتر گویا نیز استفاده کنید.