طب سنتی چیست؟
از گذشته تاکنون بشر همواره به دنبال راه‌حلی برای درمان بیماری‌های مختلف بوده است که دائما جان او را تهدید می‌کرده‌اند. یکی از راه‌های درمانی اولیه، استفاده از گیاهان دارویی بود؛ رفته رفته با تلاش دانشمندان و اَطِبا، راه‌های تازه‌ای برای پیشگیری از بیماری‌ها و متعادل‌سازی بدن کشف و قدم بزرگی در راه تأمین سلامت انسان برداشته شد. در واقع، طب سنتی شکل گرفت، نسل به نسل منتقل شد و امروز نیز طرفداران خاص خود را دارد؛ زیرا، اغلب روش‌های این روش بدون عارضه هستند و به دلیل عدم استفاده از داروهای شیمیایی آسیبی به بدن وارد نمی‌کنند. افزایش هزینه‌های دارو و درمان ناشی از تورم اقتصادی و از سوی دیگر، افزایش مقاومت دارویی به برخی از بیماری‌های رایج نیز از دلایل دیگر محبوبیت روزافزون این تکنیک است. این طب علاوه بر بیماری جسمی، به روح فرد نیز توجه کرده و برخلاف پزشکی مدرن، تنها بر درمان ناحیه آسیب دیده تمرکز نمی‌کند؛ بلکه، فرد را به عنوان یک کل در نظر می‌گیرد و به درمان اثرات روحی بیماری نیز می‌پردازد. با ما همراه باشید تا با یادگاری معجزه‌گر از دوران کُهن و مفاهیم مرتبط با آن بیشتر آشنا شویم.
مفهوم طب سنتی
تقریباً از دوران باستان، روش‌های متعددی برای شناسایی، پیشگیری و درمانِ انواع کسالت‌های جسمی و ذهنی انسان کشف شده‌اند. شاید کامل‌ترین تعریف از طب سنتی، متعلق به سازمان جهانی بهداشت (WHO) باشد. این نهاد را مجموعه‌ای از تمام علوم تئوری و عملی می‌داند که برای تشخیص، پیشگیری و درمان بیماری‌های مرتبط با جسم، ذهن و حتی ناهنجاری‌های اجتماعی، به‌کار گرفته می‌شوند؛ این علوم به صورت گفتاری یا نوشتاری در طول زمان، نسل به نسل و سینه به سینه بین جوامع بشری منتقل شده‌اند.
از این درمان به‌عنوان «طب جایگزین» یا «طب مکمل» یاد می‌شود؛ بنابراین، باید به صورت مکمل پزشکی مدرن به‌کار رود. زیرا، هنوز تمامی تکنیک‌ها و روش‌های آن به اثبات علمی نرسیده‌اند. قسمت‌هایی که به تأیید علم پزشکی رسیده‌اند، اکنون جزئی از دانش پزشکی محسوب می‌شوند. اگرچه درمان به شیوه سنتی کمی زمان‌بَر است، اما به دلیل عوارض نادر و طبیعی بودن داروها، طرفداران خاص خود را دارد. علم پزشکی بر این موضوع تأکید می‌کند که طب سنتی و پزشکی مدرن تنها در صورتی می‌توانند موجب سلامت و بهبود کیفیت زندگی افراد شوند که به صورت هماهنگ و در تعادل با هم به‌کار برده شوند.
توجه داشته باشید، طب مکمل، محدود به ایران نیست؛ از انواع رایج دیگر آن می‌توان به طب چینی، هندی، آفریقایی، اروپایی، کره‌ای و … اشاره کرد. در واقع این روش ریشه در فرهنگ و آداب و رسوم هر ملت دارد و از ارزش‌های فرهنگی آنها محسوب می‌شود. در طب جایگزین، پیشگیری از بیماری و امراض، بر درمان اَرجحیت دارد.
” Traditional medicine, as defined by the World Health Organization, is the sum total of the knowledge, skills, and practices based on the theories, beliefs, and experiences indigenous to different cultures, whether explicable or not, used in the maintenance of health as well as in the prevention, diagnosis, improvement, or treatment of physical and mental illness. Some traditional medicine systems are supported by huge volumes of literature and records of the theoretical concepts and practical skills; others pass down from generation to generation through verbal teaching. To date, in some parts of the world, the majority of the population continue to rely on their own traditional medicine to meet their primary health care needs. Quoted from the site: sciencedirect
چرا طب سنتی
بسیاری از پزشکان و مردم، طب سنتی را روشی منسوخ شده و ناکارآمد می‌دانند. در مقابل، برخی ترجیح می‌دهند در زندگی خود تنها به روش‌های سنتی و قدیمی جهت معالجه دردهایشان رجوع کنند. اما کدام گروه در مسیر درست است؟! اگر بخواهیم صادقانه به این سؤال پاسخ دهیم باید بگوییم، با پیشرفت علمی در زمینه‌های مختلف از جمله علم پزشکی، روش‌های زیادی برای درمان انواع بیماری‌ها و اختلالات جسمی ارائه شده است. درحالی‌که پزشکی نوین بیشتر روی درمان خودِ بیماری تمرکز دارد، پزشکی سنتی بر حفظ تعادل میان جسم و روح تأکید می‌کند؛ به بیان ساده‌تر، بیمار را از نظر روحی نیز درمان می‌کند و تنها به جنبه جسمی آن توجه ندارد. بنابراین نمی‌توان درمان مدرن و سنتی را از هم تفکیک کرد؛ آنها در کنار هم به سلامت و بهبود کیفیت زندگی بشر کمک می‌کنند.
این طب با شناخت بدن و طبیعت انسان کمک می‌کند تا سبک زندگی خود را از خواب تا غذایی که می‌خورید را به‌گونه‌ای انتخاب کنید که با ساختار بدن شما سازگار باشد. این امر سبب می‌شود علاوه‌بر تقویت قوای جسمی، از نظر روانی در تعادل و آرامش قرار بگیرید. اغلب تکنیک‌ها رویکردی پیشگیرانه دارند و می‌توانند در افزایش ایمنی بدن در مقابل بیماری‌ها مفید واقع شوند. البته، اجرای روش‌های این طب نیاز به دانش و تخصص دارد و تأکید می‌کنیم این روش نمی‌تواند جایگزین پزشکی مدرن شود. در حال حاضر، سازمان جهانی بهداشت، با در نظر گرفتن موارد زیر، از پزشکی سنتی حمایت می‌کند:
عوارض جانبی داروهای شیمیایی؛
نارضایتی مردم از نتایج درمان‌های پزشکی مدرن، به‌ویژه در مورد بیماری‌های مزمن؛
عدم دسترسی تعداد زیادی از مردم به مراقبت‌های بهداشتی اولیه؛ تعداد این افراد در برخی از کشورها به بیش از 80 درصد می رسد. برای مثال، امروزه ۷۰ تا ۸۰ درصد آفریقایی‌ها، به طب جایگزین یا سنتی وابسته هستند!
انواع طب سنتی
در اقوام و ملل مختلف به شکل‌های گوناگونی وجود دارد. در واقع، هر کدام از روش‌های متفاوتی برای درمان بیماری‌ها استفاده می‌کنند؛ جالب است بدانید در برخی تکنیک‌ها نیز اشتراکاتی وجود دارد:
ایرانی
یکی از قدیمی‌ترین انواع آن است و توسط دانشمندان نامداری چون، ابوعلی سینا و زکریای رازی پایه‌گذاری شده است. این طب با تمرکز بر چهار نوع اصلی مزاج در انسان، بیشتر بر پیشگیری از بیماری‌ها و ارائه مراقبت‌های بهداشتی تأکید دارد و به نوع تغذیه، محیط زندگی، فعالیت‌های بدنی، دفع سموم و مواد مضر، به همراه حالات روحی و روانی انسان توجه می‌کند.
یونانی
برای اولین بار توسط بقراط، پزشک و فیلسوف یونانی شکل گرفت. طب یونانی، به‌عنوان مرجع و منبع اصلی علم طبابت و پزشکی مدرن شناخته می‌شود و آمیخته‌ای از طب ایرانی، چینی و هندی است؛مبنای این طب بر عناصر هستی (آب، باد، خاک و آتش) و فصول مختلف سال (بهار، تابستان، خزان و زمستان) قرار گرفته است.
چینی
از قدیمی‌ترین انواع طبابت است و شامل تکنیک‌های وسیعی از جمله طب سوزنی، حجامت و ماساژ می‌شود. در باور طب چینی، نیروی حیاتی زندگی که «چی» نام دارد، با خارج شدن از حالت تعادل، موجب بروز انواع مشکلات و ناراحتی‌ها در انسان می‌شود. و به روش‌های مختلف در نقاط خاص بدن، این انرژی را آزاد و امراض و ناخوشی‌ها را رفع می‌کند. در طب چینی، برای متعادل کردن بدن از انرژی طبیعی آب، آتش، چوب و فلز استفاده می‌شود.
هندی
آیروودا (Ayurveda) روشی در طب هندی است که به سلامت همزمان جسم و روان توجه می‌کند؛ در واقع، هماهنگی بین اجزای بدن و روح، از ویژگی‌های آیروودا است. زیرا، علت کسالت و بیماری‌ها را برهم خوردن تعادل دوشا (نیروی تعادل حیات، مزاج) می‌داند. در این طب از یوگا، مدیتیشن، رژیم‌های غذایی با ترکیبات خاصِ گیاهی و معدنی (کیمیاگری اولیه) جهت درمان و پیشگیری از بیماری‌ها استفاده می‌شود.
آفریقایی
از معنویت و گیاه‌شناسی نشأت گرفته‌اند. در گذشته های دور، طبیبان آفریقایی به عنوان جادوگران شفادهنده شناخته می‌شدند. داروهایی که برای رفع بیماری‌ها در این شیوه به‌کار می‌روند، شامل انواع ترکیبات معدنی، گیاهی و حیوانی است که در باورهای سنتی مردم این اقلیم از نظر معنوی، بین روح و جسم تعادل را برقرار می‌کنند.
اروپایی
پایه و اساس این شیوه به استفاده از خواص درمانی گیاهان باز می‌گردد. در اروپای قدیم، مردم بر این باور بودند که ادویه و گیاهان نقش درمانی داشته و برای تأمین سلامتی انسان مفید هستند. آموزه‌های طب اروپایی، غالباً ریشه در طب یونانی و چینی دارند.
کره‌ای
این روش شباهت زیادی با طب چینی دارد؛ اما اجرای تکنیک‌ها متفاوت است. طب کُره‌ای معتقد است، بدن انسان به شکل جهان پیرامون عمل می‌کند و در واقع هر جسم، نمونه کوچک شده‌ای از جهان هستی است. به بیان دیگر، محیط اطراف، تغذیه، جنبه‌های ذهنی و عاطفی انسان را در ارتباط با یکدیگر می‌داند؛ با برهم خوردن توازن میان هریک از این موارد، بیماری‌ها و کسالت‌ها اتفاق می‌افتند.
بهترین دکتر طب سنتی در تهران
بسیار دیده شده‌اند افرادی که به دلیل مراجعه به فرد غیرمتخصص جهت درمان عفونت خونی، به جای خوردن آنتی‌بیوتیک‌های تجویز شده توسط پزشک، تحت زالو درمانی قرار گرفته‌اند؛ اما با التیام موقت، دوره طلایی درمان خود را از دست داده و در نهایت، به دلیل گسترش عفونت، پای خود را برای همیشه از دست داده‌اند! به همین دلیل است که تأکید می‌کنیم طب سنتی نیاز به دانش و تعامل با سایر پزشکان دارد. ما لیستی از پزشکان طب سنتی را بعد از بررسی‌های دقیق تهیه و در اختیار شما عزیزان قرار داده‌ایم؛ می‌توانید بهترین دکتر طب سنتی در تهران را از این لیست انتخاب و جهت دریافت مشاوره رایگان و درمان، به وی مراجعه کنید.
بهترین کلینیک طب سنتی در تهران
مراکز متعددی در زمینه طب جایگزین (سنتی) به ارائه خدمات مشغول هستند؛ اما آمار نشان می‌دهد تعداد بسیار زیادی از این مراکز فاقد مجوزهای قانونی فعالیت هستند. در نتیجه، خدمات ارائه شده توسط این کلینیک‌ها می‌تواند علاوه‌بر تحمیل هزینه، سلامت شما را نیز تهدید کند. بنابراین جهت استفاده از تکنیک‌های پزشکی سنتی، حتما به کلینیک‌های معتبر و مجهز مراجعه کنید. می‌توانید با خاطری آسوده بهترین کلینیک طب سنتی در تهران را از لیست معرفی شده توسط ما بعد از انجام بررسی‌های دقیق از صحت اعتبار آنها، انتخاب کنید.
روش‌های طب سنتی
روش‌های متنوع به دلیل ریشه آنها در فرهنگ‌های مختلف است. در واقع، هر کدام از این روش‌ها مورد قبول کشوری خاص انتخاب شده‌اند و به علت تأثیرات مثبتی که داشته‌اند، در سراسر جهان عمومیت پیدا کرده و شناخته شده هستند. رایج‌ترین روش‌ها و تکنیک‌های عبارتند از:
ماساژ درمانی
قدمت ماساژ تراپی، تقریبا به 2700 سال قبل از میلاد باز می گردد. از این روش برای درمان فلج، تب و لرز، اسپاسم و گرفتگی عضلات، مشکلات اسکلتی و … استفاده می‌شود. در واقع، ماساژ سبب می‌شود اسید لاکتیک تجمع یافته در بافت عضلانی را آزاد شده و با افزایش جریان خون و بهبود اکسیژن رسانی، تنش و درگیری عضلات کاهش یافته و بافت‌های ماهیچه ای آرام و ریلکس شوند. برای آشنایی با جزئیات و انواع و مزایای این روش، مقاله ماساژ چیست (صفر تا صد) را مطالعه کنید.
حجامت
در این روش پزشک پس از قرار دادن فنجان‌های مخصوص روی نقاطی از بدن مثل بازو، کمر، چانه، شکم و … پس از اعمال مَکِش، سبب تجمع خون در این نواحی می‌شود؛ سپس، خراش‌های کوچکی روی سطح پوست ایجاد می‌کند (حجامت تَر). این حرکت می‌تواند به خروج مواد زائد و سموم از خون منجر شود. اگر عمل حجامت فقط در مرحله بادکش باقی بماند، به آن حجامت خشک یا بادکش درمانی گفته می‌شود. برای آشنایی با مزایای حجامت و مفاهیم مرتبط با آن مطالعه مقاله حجامت چیست (صفر تا صد)، را از دست ندهید.
طب سوزنی
در این روش با وارد کردن سوزن‌های بسیار ظریف از طریق پوست در نقاط خاصی از بدن اعصاب تحریک می‌شود که البته در اعتقاد چینیان، این کار با هدف دستکاری جریان چی (Qi) یا انرژی حیات در بدن انجام می‌شود. سوزن‌های مورد استفاده در این روش، بر خلاف سوزن‌های توخالی یا سُرنگ‌ها هستند، این سوزن‌ها جامد و تو پُر بوده و معمولاً از فولاد ضد زنگ ساخته می‌شوند. می‌توانید اطلاعات بیشتر را در مقاله طب سوزنی چیست (صفر تا صد)، کسب کنید.
فصد
رگ گیری یا فصد، یکی از روش‌های قدیمی گرفتن خون است. در این شیوه، درمانگر با هدایت رسوب و سموم در رگ‌های بدن، آنها را به سمت رگ‌ها هدایت کرده و سپس با ایجاد برش یا سوراخ کوچکی در رگ، از بدن خارج می‌کند. این روش برای درمان کمردرد، پاک‌سازی دستگاه گوارش، کاهش غلظت خون، کاهش دردهای عضلانی، و … مناسب است.
زالو درمانی
استفاده از زالو به دلیل وجود هورمون‌های مفید در بزاق آن، بهبود عملکرد دستگاه گردش خون را سبب می‌شود. توجه داشته باشید، فقط انواع خاصی از زالوها مناسب این روش هستند. برای آشنایی با این روش درمانی می‌توانید، مقاله زالو درمانی چیست (صفر تا صد)، را مطالعه کنید.
گیاه درمانی
گیاهان دارویی می‌توانند به شکل تازه، خشک شده یا حرارت دیده، مصرف شوند. البته، مصرف بیش از اندازه، بدون شناخت ویژگی‌ها مختص به هر گیاه و تداخل اثرات آنها با یکدیگر، می‌تواند بسیار خطرناک باشد؛ بنابراین، هرگز به صورت خودسرانه از آنها مصرف نکنید. دکتر مامک هاشمی حبیب آبادی (پزشک عمومی، متخصص طب سنتی و مدیر اولین سلامتکده خصوصی طب ایرانی در غرب کشور) تأکید می‌کند به دلیل عدم بسته‌بندی مناسب گیاهان دارویی در عطاری‌ها، اغلب دارای آلودگی‌های قارچی و میکروبی هستند. بنابراین، هرگز داروی گیاهی را به صورت فله یا بدون بسته‌بندی مناسب تهیه نکنید!
مزایا
پزشکی سنتی در طی سال‌ها استفاده همواره توانسته است با ارائه مزایای فوق‌العاده مورد توجه مردم زیادی قرار گیرد؛ برخی از مهم‌ترین مزیت‌های آن عبارتند از:
✔️ پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها؛
✔️ هزینه‌های پایین درمان نسبت به پزشکی مدرن؛
✔️ اصلاح سبک زندگی مطابق با ویژگی‌های هر فرد؛
✔️ توجه به درمان هم از نظر جسمی و هم از نظر روحی؛
✔️ عوارض کمتر روش‌هایی مانند داروهای گیاهی نسبت به داروهای شیمیایی؛
✔️ مکملی برای طب مدرن در درمان برخی بیماری‌ها مانند دردهای عضلانی با ماساژ؛
معایب
پزشکی سنتی هم مانند بسیاری از روش‌های درمانی دیگر در کنار مزایا، معایب و خطراتی نیز دارد که عبارتند از:
طولانی و زمان‌بَر بودن درمان؛
خطر مصرف خودسرانه و بی‌رویه داروهای سنتی؛
عدم مستندات علمی پزشکی در تأیید برخی از روش‌های طب مکمل یا سنتی؛
حضور پُر رنگ افراد سودجو در تولید داروهای سنتی تقلبی و بی‌کیفیت، بدون نظارت قانون؛
تداخل برخی از داروهای گیاهی یا معدنی با داروهای شیمیایی و بروز مسمومیت دارویی و حساسیت‌ها؛
عوارض
در صورتی که برای درمان به پزشکان متخصص مراجعه کنید، بروز عوارض بسیار نادر خواهد بود. از سوی دیگر، بروز عوارض از روشی به روش دیگر متفاوت خواهد بود. اما، به‌طور معمول عوارض این روش درمانی عبارتند از:
🔻 عدم پاسخ مثبت بدن به برخی درمان‌ها؛
🔻 امکان حساسیت و آلرژی به داروی گیاهی؛
🔻 کبودی و تورم بعد از روش‌هایی مانند بادکش و فصد؛
🔻 احساس درد یا سوزش در برخی روش‌ها مانند حجامت تَر، زالو درمانی یا طب سوزنی؛
توجه داشته باشید، پزشک در هنگام تجویز هر تکنیک شما را با عوارض و خطرات احتمالی آن آشنا خواهد کرد و اطلاعات لازم را در خصوص هر روش به شما خواهد داد.
کلام آخر
امروزه، این تکنیک به‌عنوان مکمل درمان‌های پزشکی مورد استقبال پزشکان و مردم قرار گرفته است. روش‌های گوناگون و متنوع این طب، مزایای بی‌شماری را به ارمغان می‌آورد و می‌تواند با تغییر سبک زندگی و تغذیه افراد، به تقویت قوای جسمی و بهبود روحیه افراد منجر شود. فراموش نکنید کاربرد غیراصولی و بدون دانش روش‌ها می‌تواند خطرناک باشد. بنابراین تنها به افراد متخصص و مراکز معتبر مراجعه کنید تا درمان مناسب را مطابق با ویژگی‌های بدن خود دریافت کنید.
نظرات در مورد طب سنتی
از این که تا انتهای مقاله طب سنتی همراه ما بودید بسیار سپاس‌گذاریم. حال اگر سوالی در ذهنتان در مورد طب سنتی و روش‌های مفید درمانی این روشباقی مانده، می‌توانید آنرا در همین قسمت مطرح کنید تا کارشناسان ما کمتر از 24 ساعت به آنها پاسخ دهند. همچنین اگر تجربه درمان با این تکنیک را داشته‌اید با ما و کاربران دیگر به اشتراک بگذارید. الو پزشک بصورت 24 ساعته با مشاوره رایگان در خدمت شما عزیزان است
