درمان خانگی هموروئید (بواسیر)
افرادی که به صورت مداوم و یا دور‌ه‌ای دچار یبوست می‌شوند، ممکن است تجربه بیرون زدگی مقعد یا بواسیر را داشته باشند. این عارضه زمانی ایجاد میشود که دسته سیاهرگ‌‌های راست روده یا مقعد متورم و کشیده شوند. این مشکل می‌تواند منجر به درد در ناحیه شود به طوری که اجابت مزاج برای فرد سخت شده و حتی نشستن نیز مشکل میشود. به همین دلیل شناخت این معضل و راهکار‌های پیشگیری از آن می‌تواند در نحوه برخورد با آن موثر باشد. در ادامه بیشتر در رابطه با هموروئید صحبت خواهیم کرد.
هموروئید چیست؟
بواسیر یا هموروئید توده‌هایی هستند که در داخل یا اطراف مقعد ایجاد می‌شوند. این مشکلات در بین افراد مختلف رایج هستند و کمتر منجر به خطر می‌شوند. این مشکل گاهی اوقات با عنوان “ورید‌های واریسی” شناخته میشود و زمانی اتفاق میافتد که در کنار کانال مقعد ضعفی وجود داشته باشد که منجر به ضخیم شدن پوشش داخلی آن میشود و سپس سیاهرگ‌‌ها میتوانند بزرگ شده و به هموروئید تبدیل شوند و علائمی مانند خونریزی، درد و ناراحتی ایجاد کنند. با وجود این که هموروئید ممکن است باعث ایجاد درد و حتی گاهی خجالت زدگی در افراد شود، اما مشکل جدی ایجاد نمیکند و روش‌های درمانی متنوعی برای آن وجود دارد. این وضعیت همچنین با یبوست و زور زدن بیش از حد در هنگام اجابت مزاج مرتبط است و با افزایش سن شایع‌تر میشود.
علائم هموروئید یا بواسیر
علائمی که در زمان دچار شدن به این مشکل ممکن است تجربه کنید بسته به نوع آن یعنی داخلی یا خارجی بودن متفاوت است. با این حال برخی از علائم وجود دارد که به صورت مشترک در هر دو نوع دیده میشود. برخی از آن‌ها به شرح زیر است:
- خونریزی از مقعد
- درد در هنگام اجابت مزاج
- توده‌‌های نزدیک مقعد
- درد مقعد هنگام نشستن
- خارش مقعد
- گشاد شدن یا برآمدگی ورید، که ممکن است بسته به محل وقوع آن دردناک باشد یا نباشد.
انواع هموروئید
شما ممکن است دچار نوع‌های مختلفی از هموروئید شوید. در اینجا انواع مختلف این عارضه را با هم بررسی می‌کنیم.
هموروئید داخلی
بسیاری از هموروئید‌ها در داخل راست روده قرار دارند و در نتیجه از انواع داخلی شناخته می‌شوند. اولین علامت این نوع، خونریزی است. این نمونه معمولا دردناک نیستند. با این حال برخی از هموروئید‌های داخلی پرولاپس می‌کنند. این بدان معنی است که آن‌ها از د‌هانه مقعد شما بیرون می‌زنند. بر خلاف بواسیر‌هایی که در رکتوم باقی می‌مانند، پرولاپس ممکن است حساس، دردناک یا تحریک شود.
هموروئید خارجی
اغلب ما این نوع از هموروئید را تحت عنوان بواسیر می‌شناسیم. در این نوع ورید‌های متورم در اطراف مقعد به جای داخل راست روده قرار دارند. از آنجایی که این ناحیه از بدن حساس‌تر است، علائم آن اغلب آشکارتر است. آن‌ها میتوانند خارش داشته و یا دردناک باشند.این نوع همچنین ممکن است خونریزی کند. پوست ناحیه ممکن است ترک خورده یا متورم شود. شما اغلب می‌توانید بواسیر خارجی را با نوک انگشتان خود احساس کنید یا آن‌ها را با یک آینه تشخیص دهید. مصرف ملین‌ها و همچنین آب بیشتر می‌تواند از فشار در این ناحیه جلوگیری کند. با این حال در موارد شدیدتر احتمال جراحی توسط متخصص وجود دارد.
هموروئید ترومبوز
برخی از هموروئید‌های خارجی منجر به ترومبوز می‌شوند. این حالت زمانی اتفاق میافتد که یک لخته خون در ورید آسیب دیده ایجاد شود. این نوع می‌تواند کاملاً دردناک باشد و درد می‌تواند به طور ناگهانی ایجاد شود.
هموروئید مختلط
برخی از بیماران به طور همزمان نوع داخلی و خارجی را تجربه می‌کنند که با نام مختلط شناخته میشود. برای درمان این نوع باید حتما به پزشک مراجعه کنید و روش‌های مختلفی را امتحان کنید.
علت بواسیر
به طور کلی دلیل بارزی برای ایجاد این عارضه وجود ندارد. با این حال برخی از عوامل ممکن است ابتلا به آن را تشدید کند. برخی از این عوامل عبارتند از:
- یبوست مزمن همراه با زور زدن
- زور زدن در هنگام اجابت مزاج و نشستن طولانی مدت در توالت
- اسهال مزمن
- رژیم غذایی، به خصوص رژیم کم فیبر یا کم آبی
- عدم تحرک
پیشگیری از هموروئید
بسیاری از افراد سوال می‌کنند که آیا میتوان پیشگیری از بواسیر را در دستور کار قرار داد و این عمل در واقع چگونه امکانپذیر خواهد بود. در پاسخ باید عنوان کنیم که با تغییر سبک زندگی میتوان تا حد زیادی از بروز این مشکل جلوگیری کرد. در زیر برخی از این راهکار‌ها آورده شده است.
جلوگیری از یبوست
همان طور که گفتیم یبوست مزمن اصلیترین دلیل ایجاد این مشکل است. به همین علت باید نکاتی را برای پیشگیری از این مشکل رعایت کنیم.
- غذا‌های پر فیبر بخورید.
- هر روز مقدار زیادی آب بنوشید.
- به طور منظم تمرین و ورزش کنید.
- در صورت نیاز، روده‌‌های خود را خالی کنید. (دستشویی خود را نگه ندارید)
- از مصرف دارو‌هایی که میتوانند باعث یبوست شوند خودداری کنید.(مثلاً مسکنهای حاوی کدئین)
- از نشستن طولانی مدت روی توالت پرهیز کنید.
حفظ وزن سالم
اضافه وزن یکی دیگر از عواملی است که ممکن است در ایجاد هموروئید نقش داشته باشد. شما می‌توانید با ورزش منظم، رژیم غذایی کم چرب و تعدیل مصرف الکل وزن کم کنید.
افزایش مصرف فیبر
مصرف فیبر زیاد می‌تواند از بروز بسیاری از مشکلات گوارشی جلوگیری کند. شما می‌توانید به تدریج می‌زان فیبر را در رژیم غذایی خود با مصرف مواد غذایی مثل:
- میوه و سبزیجات تازه
- نان و غلات سبوس دار
- آجیل و دانه‌‌ها
- حبوبات (نخود، لوبیا و عدس)
افزایش دهید.
درمان هموروئید
در اغلب موارد این عارضه خود به خود برطرف میشود. البته در صورتی که فرد دچار یبوست باشد، دارو‌های ملین برای او تجویز میشود. در صورتی که این مشکل باعث درد غیرقابل تحمل شود می‌توانید از ژل و پماد‌های موضعی تحت نظر پزشک استفاده کنید. به طور کلی روش‌های درمان بواسیر را میتوان در دو دسته غیرت‌هاجمی (استفاده از دارو‌ها) و روش‌های ت‌هاجمی دسته بندی کرد.
درمان هموروئید با دارو
درد و التهاب را میتوان با استفاده از درمانهای بدون نسخه پزشک از جمله کرم‌‌های دارویی، پماد‌ها و شیاف‌‌ها کاهش داد. اگر التهاب شدید باشد، پزشک ممکن است یک کرم کورتیکواستروئیدی تجویز کند. برخی از دارو‌ها عبارتند از:
- زینک اکساید: کرم‌‌های حاوی اکسید روی ممکن است به تحریک بیشتر روده کمک کنند.
- کرم استروئیدی: کورتیکواستروئید‌ها مانند هیدروکورتیزون معمولا برای درمان هموروئید استفاده می‌شوند.
- لیدوکائین: لیدوکائین به عنوان یک بی حس کننده موضعی عمل میکند.
سایر درمان‌‌ها
همانطور که گفتیم در برخی از شرایط ممکن است نیاز به انجام درمانهای تهاجمی‌تر باشد. برخی از این روش‌ها عبارتند از:
- تزریق (اسکلروتراپی): در این مورد یک ماده شیمیایی به بواسیر تزریق میشود که درد را بی حس میکند، هر گونه خونریزی را متوقف میکند و باعث میشود اندازه هموروئید در طی یک دوره حدود 4 تا 6 هفته کاهش یابد.
- بستن نوار لاستیکی: در این روش یک نوار الاستیک بسیار محکم در اطراف ناحیه قرار می‌گیرد تا جریان خون آن قطع شود. این کار باعث میشود که هموروئید بین 7 تا 10 روز از بدن خارج شود.
- جراحی: در موارد کمتر، ممکن است یک روش جراحی به نام هموروئیدکتومی برای نوع داخلی درجه سوم یا چهارم، یا انواع خارجی بزرگ، ترومبوز شده یا نوع داخلی و خارجی ترکیبی مورد نیاز باشد.
عوارض هموروئید یا بواسیر
در بسیاری از مواقع این عارضه مشکل جدی ایجاد نمیکند اما در موارد شدیدتر، در صورت عدم رسیدگی ممکن است مشکلاتی برای فرد به وجود آید. همچنین پس از جراحی نیز فرد ممکن است عوارضی را تجربه کند. برخی از این عوارض شامل موارد زیر هستند.
- خون ریزی بیش از حد
- عفونت
- بی اختیاری مدفوع
- فیستول مقعد
نحوه تشخیص هموروئید
یکی از نکات مهم در زمان مواجهه با این بیماری تشخیص به موقع آن است. بر این اساس پزشک سوابق فرد را بررسی میکند، آزمایشات لازم را انجام میدهد و ناحیه مقعد را از نظر وجود انواع توده‌ها، پارگی‌های کوچک، پوست خراش خورده و هموروئید داخلی پروپلاس معاینه میکند. آن‌ها همچنین ممکن است یک معاینه رکتوم دیجیتال برای تشخیص هموروئید داخلی انجام دهند. اگر پزشک بواسیر داخلی را با معاینه مقعدی دیجیتال پیدا نکرد، ممکن است از یک دستگاه کوچک به نام آنوسکوپ برای بررسی پوشش مقعد استفاده کند.
درمان خانگی بواسیر
در بسیاری از مواقع با رعایت برخی نکات کوچک و در عین حال کاربردی، میتوان درد ناشی از آن را کاهش داد.
- استفاده از دستمال مرطوب به جای دستمال توالت
- استفاده از پماد‌های بدون نسخه در داروخانه‌‌ها
- مصرف مسکنهای بدون نسخه
- خیساندن ناحیه آسیب دیده در آب گرم چندین بار در روز و به آرامی خشک کردن
- قرار دادن کمپرس سرد یا کمپرس یخ در ناحیه آسیب دیده
- استفاده از آلوئه ورا خالص در ناحیه آسیب دیده ممکن است التهاب را کاهش دهد. برای اطلاعات بیشتر مقاله خواص آلوئه ورا را مطالعه کنید.
- پیروی از رژیم غذایی سالم
- پوشیدن لباس‌های نخی گشاد
برای درمان بواسیر به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
زمانی که کار به جراحی می‌کشد، شما باید به یک متخصص مراجعه کنید تا بتواند مشکل شما را حل کند. بهترین جراح بواسیر معمولا یک متخصص گوارش یا جراح عمومی است که می‌تواند به شما کمک کند. در وهله اول بهتر است مشکل خود را نزد یک پزشک عمومی مطرح کنید.
سوالات متداول در مورد بواسیر
- چگونه بفهمیم که هموروئید داریم؟ برخی از رایج ترین علائم شامل خون قرمز روشن در مدفوع، روی دستمال توالت یا در کاسه توالت است.
- مدت زمان بواسیر چقدر است؟ اکثر هموروئید‌های داخلی خفیف در عرض چند روز خود به خود برطرف می‌شوند اما ممکن است تا یک هفته طول بکشد. از طرف دیگر، انواع بزرگتر تا 2 تا 3 هفته دوام خواهند داشت و نیاز به مداخله پزشک دارند.
- آیا هموروئید دائمی است؟ خیر. در بسیاری از موارد، بواسیر به خودی خود ظرف چند روز از بین می‌رود، از جمله نوع پروپلاس.
- هموروئید با چه اندازه ای نیاز به جراحی دارد؟ اگر این عارضه از درجه 3 یا 4 باشد، پزشکان اغلب جراحی را توصیه می‌کنند. معمولاً برای این کار به بی حسی عمومی یا موضعی نیاز است.
- آیا ماست برای هموروئید مفید است؟ ماست و سایر پروبیوتیک‌‌ها میتوانند بخشی از یک رژیم غذایی سالم و کامل باشند که علائم را کاهش میدهد، به بهبود سریع‌تر آن‌ها کمک میکند و ممکن است در پیشگیری از عود کمک کند.
